Minerálastrategiija: Geasuheaddji – geaidda?

Cealkámus Luonddugáhttenlihtu Davvi-Norgga guovlostivrras

13.03.2013 almmuhii ealáhusministtar ráđđehusa minerálastrategiija. Álggos lea čállon mii dan ulbmil lea:

«Ráđđehus sávvá ahte Norga galgá leat geasuheaddji riika mineráladoaimmaide. Dát lea duogáš go mii dál ovdanbuktit strategiija minerálašealáhusa várás».

Ruvkefitnodagat leat riikkaidgaskasaččat, mis leat juo kapitála USA:s, Kiinnas, Australias, Kanadas, Ruoŧas ja sihkkarit eanet riikkain Finnmárkku ruvkkiin ja minerálaohcamiin. Sii investerejit doppe gos lea eanemus gánnáhahtti.

Mii lea dalle mii sáhttá dagahit ahte lea eanet gánnáhahtti investeret Norggas go Chile veaikeruvkkiide dahje Australia ruovderuvkkiide? Dat mii lea geasuha ruvkefitnodagat lea jus:

1. Stáhta heiveha dan láhkái ahte máksá ohcamiid, infrastruktuvrra ja addá loanaid ja ruhtadoarjaga.

2. Leat unna birasgáibádusaččat.

3. «Plánaproseassas sáhttá einnostit mo manná: Báikkálaš servvodagat eai beasa bidjat hehttehusaid.

4. Unna vearut ja divvagat.

Dán márkanis lea nappo ahte Giske dál háliida gilvvohallat. Minerálastrategiija čájeha ahte son lea juo jođus:

1. Stáhta lea addán 100 miljovnna kártet gos sáhttet leat riggodagat, ja háliida dál geavahit vel bealle miljardda. Innovasjon Norge ja ollu eará ásahusat juolludit stuora ruđa ruhtadit ruvkkiid ja minerálaealáhusa oktasašdoaimmaid.

2. Minerálastrategiija mielde galget ruvkefitnodagaid ain beassat bálkestit bázahusaid merrii, mii sidjiide lea stuora ovdamunni gilvvohallamis go Norga lea hárve riikkaid gaskkas máilmmis mat dohkkehit dan. Galgá maiddái ain beassat geavahit stuora rabas ruvkkiid mat bilidit luonddu ja eanadagaid.

3. Minerálastrategiija áigu maiddái vealahit báikkálaš vuostálastima dan láhkái ahte jus suohkanstivra ii hálit ruvkke, nu go Guovdageainnus, de stáhta dattetge galgá mearridit.

4. Stáhta ii hálit váldit vearu minerálaroggamis, vaikko minerálaláhká addá dákkár vejolašvuođaid. Ii ge hálit geavahit divvagiid gaskaoapmin unnidit bázahusaid.

Giske čállá ieš minerálastrategiija ovdasánis ahte lea leamaš buorre gulahallan ee, birasservviiguin, mearraborramušealáhusain ja Sámedikkiin. Muhto son ii daja maidege dan birra ahte dáinna strategiijain son badjelgeahččat buot ákkaid mat leat boahtán. Departemeanta háliida bistevaš gulahallanforum boahtteáigái, muhto go mii oaidnit minerálastrategiija, de lea čielggas ahte sii eai oba gula maid searvvit, ealáhusat ja ásahusat leat cealkán. Lea ruvkefitnodagat mat leat ožžon buot sin sávaldagaid ollášuhtton minerálastrategiijas.